Sprawy karne / Przestępstwo przywłaszczenia.
Art.284. Kodeksu karnego [przywłaszczenie].
§1. Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe,podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§2. Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą,podlega karze pozbawienia wolności od 3miesięcy do lat 5.
§3.W wypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§4.Jeżeli przywłaszczenie nastąpiło na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Na czym polega przestępstwo przywłaszczenia?
Przestępstwo przywłaszczenia w największym uproszczeniu polega na włączeniu cudzej rzeczy ruchomej do swojego majątku i dysponowaniu nią jak własną bez zamiaru zwrócenia jej właścicielowi. Dla ustalenia, że sprawca dopuścił się przestępstwa przywłaszczenia niezbędne jest zatem wykazanie przez oskarżyciela, że sprawca, postępując z rzeczą w sposób sprzeczny z uzgodnieniami poczynionymi z właścicielem, działał w celu włączenia rzeczy do swojego majątku i definitywnego pozbawienia osoby uprawnionej jej własności (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 6 czerwca 2013 r., II AKa 38/13).
W odróżnieniu do innych przestępstw przeciwko mieniu (np. kradzieży) w przypadku przywłaszczenia nie występuje element zaboru, ponieważ przedmiot tego przestępstwa znajduje się już w posiadaniu sprawcy i dopiero chwila, w której sprawca zaczyna traktować rzecz jak swoją własną mamy do czynienia z zachowaniem przestępnym.
Jaka kara grozi za przywłaszczenie?
Co do zasady za przestępstwo przywłaszczenia grozi kara pozbawienia wolności do lat 3.
Przestępstwo to ma jednak tzw. typ kwalifikowany, wiążący się z zaostrzeniem represji karnej oraz typ uprzywilejowany, gdzie konsekwencje karne zostały złagodzone, tj.:
-
Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą,podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Powierzenie rzeczy polega na przekazaniu władztwa nad rzeczą z zastrzeżeniem jej zwrotu. Zachowanie sprawcy polega na przywłaszczeniu powierzonej mu cudzej rzeczy, a więc rozporządzeniu nią przez włączenie do swojego majątku bądź też innego postąpienia z rzeczą jak właściciel (np. zniszczenia, porzucenia, rozporządzenia na rzecz innej osoby).
-
W wypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Czy przywłaszczenie w każdym przypadku stanowi przestępstwo?
Przywłaszczenie należy do kategorii tzw. czynów przepołowionych, które mogą stanowić zarówno przestępstwo, jak i wykroczenie. Decyduje wartość szkody wyrządzonej przestępstwem – aktualnie, granica powyżej której czyn zabroniony stanowi przestępstwo, wynosi 500 zł. Jeżeli zatem sprawca dopuści się przywłaszczenia przedmiotu o wartości niższej lub równej 500 zł, odpowiada za wykroczenie; jeżeli wartość jest wyższa, czyn taki jest przestępstwem, a sprawca odpowiada karnie.
Powyższe jest szczególnie istotne w przypadku przedmiotu przestępstwa, którego wartość znajduje się na pograniczu wskazanej kwoty. W razie wątpliwości warto pamiętać, że zgodnie z art. 5 par. 2 kpk niedające się usunąć wątpliwości powinny być rozstrzygnięte na korzyść oskarżonego.
Uwaga! Jeżeli przywłaszczenie nastąpiło na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.